🛫 Hiçbir yere uçuş
Air New Zealand, bir uçağının arıza yaşaması üzerine 11 saatlik "hiçbir yere uçuş" gerçekleştirmek zorunda kaldı. "Hiçbir yere uçuş", başka bir yere uğramadan kalktığı yere geri inen uçuşlara deniyor.
24 Kasım Cuma’dan merhaba. Daha önce iş yerinde bazı hatalar yaptığını mı düşünüyorsun? Eminiz bunların hiçbiri, bazı NASA astronotlarının 1 Kasım'daki uzay yürüyüşü sırasında yaptığı gibi 100 bin dolar değerindeki alet çantasını kaybetmesi kadar kötü değildir. Şimdi bu pahalı alet çantası, gezegenin 322 km üzerinde asılı duruyor. Ve eğer bir teleskopun varsa, beyaz çantanın yavaş yavaş Dünya'nın etrafında döndüğünü görebilirsin. Uzmanlar, aletlerin Dünya'da birinin kafasına düşmesinden endişe duyanlar için böyle bir ihtimalin olmadığını söyledi. Alet çantasının birkaç ay daha yörüngede kalması, ardından alçalması ve mart ayı gibi Dünya atmosferinde hızla parçalanması bekleniyor. Bu arada alet çantası resmi olarak uzay çöpü ID 58229 / 1998-067WC olarak isimlendirildi. Alet çantası en son Japon astronot Satoshi Furukawa tarafından Fuji Dağı üzerinde süzülürken görüldü.
Cumayı biraz keyiflendirmek için tanıdık şarkıların yer aldığı bugünkü çalma listesi önerimiz: Klasik Hit Şarkılar
Bahar ve Güneş
En Etkili 100
BBC
BBC’nin her yıl hazırladığı en etkili 100 Kadın listesi açıklandı. BBC’ye göre 2023 yılının ilham kaynağı ve etkili 100 Kadın listesinde beş kategoriden isimler bulunuyor. Söz konusu kategoriler; İklim Öncüleri, Kültür ve Eğitim, Eğlence ve Spor, Siyaset ve Hak Savunuculuğu, Bilim, Sağlık ve Teknoloji. Listede 28 İklim Öncüsüne yer veriliyor.
Etkilendiklerimiz: Liste birbirinden muhteşem işlere imza atmış ve mutlaka haklarında konuşulması gereken kadınlardan oluşuyor. Listede bizi etkileyenlerin başında tabii ki bilim insanı ve mucit Canan Dağdeviren geliyor. Düzenli kanser taraması yaptırmasına rağmen 49 yaşında geç evre meme kanseri teşhisi konan ve altı ay sonra hayatını kaybeden teyzesinden esinlenen Dağdeviren, meme kanserinin ultrasonla erken teşhisi için giyilebilir “elektronik sütyen” icat etti. Erkek egemen bir sektörde var olmaya çalışan ve Meksika’da tır şoförlüğü yapan Clara Elizabeth Fragoso Ugarte’nin, genç şoförlerin eğitimine yardımcı olmasını ve ağır yük taşımacılığında cinsiyet eşitliğini sağlamak için diğer kadınlara sektöre katılmaları konusunda ilham vermesini oldukça etkileyici bulduğumuzu söylemeliyiz. Bunun yanında kadın sünnetini sona erdirme kararlılığıyla hareket eden ve videoları aracılığıyla eğitim verip farkındalık yaratan Shamsa Araweelo, TikTok'ta 70 milyondan fazla izlenen videolara sahip. Bu arada BM verilerine göre her yıl yaklaşık üç milyon kadın sünnet edilme, genital organından yaralanma riskiyle karşı karşıya kalıyor. Farkındalığı 2008’e kadar çok fazla bilinmeyen kadın sünnetinin, şimdiye kadar 200 milyon kadını etkilediği tahmin ediliyor. Son olarak 93 yaşında olup da Instagram'da 235 binden fazla takipçisi olduğunu söyleyebilecek çok fazla insan yok. Bu nedenle Licia Fertz’e hayran kalmamak imkansızdı. Fertz, yaşlılara karşı ayrımcılık, feminizm ve LGBTQ+ aktivisti. Beden pozitifliğini teşvik etmek ve yaşlanan bedenleri ve yaşlıları nasıl algıladığımızı yeniden şekillendirmek için mücadele ediyor.—BE
Hırsızların Yeni Hedefi: Zeytinyağı
İspanya’da fahiş zeytinyağı fiyatları nedeniyle hırsızlık olaylarının arttığı bildirildi. Marketler hırsızlığı engellemek için söz konusu reyonlara zincir çekerken ürünlere de güvenlik alarmları takılmaya başlandı. İspanyol polisi, bu ay 56 ton sızma zeytinyağının çalınmasıyla ilgili başlatılan incelemede iki kişinin gözaltına alındığını aktardı. Zeytinyağının litresinin 15 euro’ya (yaklaşık 465 TL) ulaştığı İspanya, aylardır kuraklıkla boğuşuyor. İspanya dünyanın en büyük zeytinyağı üreticisi ve ihracatçısı konumunda bulunuyor.
Neden fiyat artıyor? Olumsuz hava koşulları ve kuraklık yüzünden fiyatı artan zeytinyağının küresel bir sorun haline dönüştüğü belirtiliyor. Akdeniz zeytinyağının en büyük alıcısı olan ABD'de metrik ton fiyatı 9 bin doları aşarken bu fiyatın bir önceki yıla kıyasla %130 oranında daha yüksek olduğu ve "gevşeme belirtisi göstermediği" vurgulandı. New York Times’a göre, rekolte kaybından dolayı ton fiyatı seneye 10 bin dolarlık tarihi zirveyi geçebilir.
Türkiye’de durum: Üretim döngüsünde “var yılı” veya “yok yılı” olarak adlandırılan zeytin üretimi, Türkiye’de bu yıl rekolte azlığı nedeniyle “yok yılı.” Buna rağmen Türkiye bu yıl zeytinyağı ihracatında rekor kırarken bu rekorda, 2022-23 sezonunda dünyanın zeytincilik sektöründe önde gelen İspanya, İtalya gibi ülkelerde rekoltenin yangın, kuraklık, hastalık gibi sebeplerden düşmesi etkili oldu. Ancak ihracatın artması bir inovasyon ya da ARGE faaliyetinin sonucu değil.
Peki neyin sonucu? Türkiye’de Ege, Marmara, Akdeniz başta olmak üzere 40’tan fazla ilde zeytincilik yapılıyor. BM Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) Türkiye Temsilci Yardımcısı Dr. Ayşegül Selışık, zeytinin bu kadar geniş bir bölgeye yayılmasının istikrarlı bir üretim imkanı tanıdığını belirtiyor. Özetle bir bölgedeki üretimin zarar görmesini, diğer bölgeler telafi edebiliyor. FAO verileri, Türkiye’nin 2020’de 240 bin tonla 5. zeytinyağı üreticisi olduğuna işaret ediyor. Selışık, Türkiye’nin ihracatta İspanya’nın ardından ikinci sıraya yükseldiğini aktarıyor.
İç piyasa fiyatları ne durumda? Ağustos başında Ticaret Bakanlığı tarafından yapılan bir açıklamayla varilli ve dökme zeytinyağının ihracatı “yeni hasat dönemine kadar” durdurulduğu aktarılmış, bunun “kısa sürede iç piyasadaki yükselmiş fiyatları geriye çekeceği” belirtilmişti. “Ambalajlı ihracata” ise kısıtlama getirilmemişti. Türkiye’de mayısta üreticinin elinden toptan çıkan bir litre zeytinyağı fiyatının, 90 lira olduğu, bugünse 180-200 liraya yükseldiği ifade ediliyor. İç piyasada fiyatların düşmesi için üreticilerin, AB’de olduğu gibi kilogramda 1,32 euro zeytinyağı prim yardımıyla desteklenmesi gerektiği söyleniyor. Bu desteğin Türkiye’de 15 yıldır aynı, 80 kuruş olduğu vurgulanıyor.
Bilmende fayda var: Türkiye’deki tarımsal girdi fiyatları hiç ara vermeden son 48 aydır artıyor. Tarım-GFE, eylülde aylık bazda %2,63 oranında artarken, yıllık bazda ise %40,97 oranında yükseldi.
Hiçbir Yere Uçuş
FlightRadar24
Air New Zealand, bir uçağının teknik arıza yaşaması üzerine 11 saatlik "hiçbir yere uçuş" gerçekleştirmek zorunda kaldı. "Hiçbir yere uçuş", başka bir yere uğramadan kalktığı havalimanına geri inen uçuşları ifade ediyor.
Dikiz aynası: 9 Ekim'de San Francisco'dan Tel Aviv'e giden uçakta yer ayırtan yüzlerce United Airlines yolcusu, Hamas'ın İsrail'in güneyine yaptığı saldırılar nedeniyle 13 saatlik bir "hiçbir yere uçuş" yaşamıştı.
Hatırlamanda fayda var: Bazı havayolu şirketleri pandemi sırasında yolcuların sınır kısıtlamalarından kaçınması ve ülkelerinden ayrılmadan uçma deneyimi yaşayabilmesi için "hiçbir yere uçuş" satmıştı. O dönemde hiçbir yere uçmayan uçakların biletleri tükenmiş, Avusturalya’nın en büyük havayolu şirketi Qantas’ın bu yaratıcı fikri havacılıkta yeni bir trend mi geliyor sorularına neden olmuştu. Ülkede uzun mesafeli uçuşların durması nedeniyle yedi saatlik bir gezi turu için satışa çıkarılan biletlerin hepsi tükenmişti. —BE
Biliyor muydun?
İBB’nin 2020’de hayata geçirdiği SemtPati uygulaması sayesinde semtinde yaşayan köpek dostlarını daha yakından tanıyabileceğini ve İBB’ye ait hayvan geçici bakımevlerinde kalıcı yuvasına kavuşmayı bekleyen yüzlercesine ulaşabileceğini biliyor muydun? Sahiplenmek sana göre değilse eğer SemtPati’nin web sitesi ve uygulaması üzerinden hayatı her yerde paylaştığımız dostlarımızla ilgili bilgilenebilirsin. #sahiplenİstanbul
İsrail-Filistin hattı
Katar, İsrail ile Hamas arasında varılan dört günlük ateşkesin bugün Türkiye saatiyle sabah saat 08:00'de yürürlüğe gireceğini ve ilk rehinelerin 17:00 sularında serbest bırakılacağını açıkladı.
İsrail-Hamas uzlaşmasının ardından kalıcı ateşkes çağrıları yükselirken İsrail Başbakanı Netanyahu, anlaşmadan sonra savaşın devam edeceğini söyledi.
Alman felsefeci Jürgen Habermas ile birlikte üç akademisyenin daha imza attığı İsrail yanlısı bildiriye tepki gösteren akademisyenler karşı mektup yayımladı. Söz konusu mektupta,“Bildiride insan onuruna dair dile getirilen endişeler, Gazze'de ölüm ve yıkımla karşı karşıya olan Filistinli sivilleri de kapsayacak biçimde ifade edilmemiştir. Aynı şekilde bu endişeler, Almanya'da yükselen İslamofobiye maruz kalan Müslümanları da işin içine dahil etmiyor. Dayanışma, insan onuru ilkesinin tüm insanlar için geçerli olması gerektiği anlamına gelir. Bu da silahlı çatışmalardan etkilenen herkesin acılarını tanımamızı ve göz önünde bulundurmamızı zorunlu kılar” ifadeleri kullanıldı.
Avrupa Birliği (AB) Dışişleri ve Güvenlik Politikaları Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, "İsrail barış istiyorsa daha fazla nefret tohumu ekmemeli" dedi.
Meksikalı oyuncu Melissa Barrera, Filistin yanlısı sosyal medya paylaşımları nedeniyle Scream 7 (Çığlık) filminin kadrosundan çıkarıldı.
Diğer duraklar
Hollanda’daki erken genel seçimde resmi olmayan sonuçlara göre aşırı sağcı Özgürlük Partisi (PVV) lideri Geert Wilders, büyük başarı elde ederek birinci parti oldu. Seçim öncesi yapılan kamuoyu yoklamalarında oylarını arttırdığı belirtilen aşırı sağcı liderin kendisi de dahil, Hollanda’daki birçok kişi bu sonucu beklemiyordu.
Çorlu'da 25 kişinin yaşamını yitirdiği tren faciasına ilişkin davanın 17'nci duruşması görüldü. 13 kişi hakkında taksirle öldürme suçundan ceza istenen davada avukatların "olası kast" talepleri reddedildi.
Merkez Bankası politika faizini %40'a yükseltti.
Yapay zekâ şirketlerinden OpenAI'ın kurucu ortağı Sam Altman, CEO olarak görevine döneceği bildirildi.
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) Çin'den, ülkenin kuzeyinde çocuklar arasında yayıldığı bildirilen "tanı koyulmamış zatürre vakaları" hakkında daha fazla bilgi istedi.
Gör: 2023 Komik Yaban Hayatı Fotoğrafçılığı Ödülleri'nin sahipleri belli oldu. Avustralyalı fotoğrafçı Jason Moore, hayali gitar çalıyormuş gibi görünen kanguruyu ölümsüzleştirdiği kareyle birincilik ödülünün sahibi oldu. Yarışmadaki tüm fotoğrafları buradan görebilirsin.
Katıl: Tarih boyunca büyük film festivalleri arasında benzersiz bir konuma sahip olan Locarno Film Festivali ilk kez İstanbul’a geldi. Bu yıl festivalden ödüllerle dönen 10 filmlik seçki, 23 Kasım-3 Aralık tarihleri arasında İstanbul Modern'de izleyicilerle buluşacak. Gösterilecek filmler arasında bu yılki Altın Leopar’ın sahibi ve yurt dışına çıkma yasağı olan İranlı yönetmen Ali Ahmadzade’nin "Kritik Bölge"si bulunuyor. Daha fazla bilgi edinmek istersen buraya bir tık tık!
Üye ol: Sen de her gün “bugün ne izlesem?” derdi yaşayanlardan mısın? Öyleysen sana iyi bir çözümümüz var. Serkan Çellik’in hazırladığı “Bu Hafta Ne İzlesem” bülteni tam da bu sorunsalı yaşayanlar için. Serkan bültende tüm platformlardan verdiği bilgilerin yanında gelecek yayınlara ve vizyondakilere de değiniyor. Bülteni kurcalamak ve üye olmak istersen buradan linklere ulaşabilirsin.
Destek için teşekkür ederiz efendim ❤️